Για την Βεγγάζη, η ενδυνάμωση της παρουσίας της στις νότιες περιοχές της Λιβύης σημαίνει την επιβεβαίωση του ρόλου της ως περιφερειακού παίκτη ασφαλείας σε μια περίοδο όπου η Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κερδίζουν έδαφος.
Η δημιουργία κοινής δύναμης μεταξύ του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) και των Ενόπλων Δυνάμεων του Τσαντ, που ανακοινώθηκε χθες από τη Γενική Διοίκηση της Κυρηναϊκής, αντιπροσωπεύει πολύ περισσότερα από μια τεχνική επιχείρηση ελέγχου των συνόρων. Η απόφαση επισφραγίζει τη μακρά φάση επιτόπιας δραστηριότητας του αναπληρωτή διοικητή του LNA, Σαντάμ Χαλίφα Χαφτάρ.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ιταλικός οργανισμός Nova Agency διεξήγαγε εκτεταμένη έρευνα στις νότιες και έρημες περιοχές, επισκεπτόμενος τα κύρια συνοριακά περάσματα της Λιβύης με την Αλγερία, τον Νίγηρα, το Τσαντ, το Σουδάν και την Αίγυπτο. Όλα, αποτελούν μέρος ενός σύνθετου ιστορικού και πολιτικού πλαισίου, που χαρακτηρίζεται από δεκαετίες τριβής μεταξύ Τρίπολης και Ντζαμένα, την παρουσία διασυνοριακών πολιτοφυλακών και την αυξανόμενη αστάθεια στο Σαχέλ.
Για τη Βεγγάζη, η ενίσχυση της παρουσίας της στις νότιες περιοχές της Λιβύης σημαίνει την επιβεβαίωση του ρόλου της ως περιφερειακού παράγοντα ασφάλειας σε μια εποχή που οι παραδοσιακές περιφερειακές δυνάμεις έχουν μειώσει το στρατιωτικό τους αποτύπωμα στο Σαχέλ και άλλοι παράγοντες, όπως η Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, κερδίζουν έδαφος. Σε αυτό το πλαίσιο, η συμφωνία με την Ντζαμένα έχει στρατηγική αξία και για τα δύο μέρη: για την Κυρηναϊκή, η συνεργασία θα μπορούσε να μεταφραστεί σε αυστηρότερο έλεγχο των κινήσεων των ομάδων ανταρτών του Τσαντ που ιστορικά δραστηριοποιούνται στο Φεζάν. για το Τσαντ, σημαίνει αποτελεσματικότερη παρακολούθηση των μεταναστευτικών ροών από το Σουδάν και μείωση του αντίκτυπου των δικτύων εμπορίας ανθρώπων που οδηγούν πίσω στη Λιβύη.
Η στρατιωτική συνεργασία με το Τσαντ θα πρέπει να θεωρηθεί ως μέρος μιας μακρύτερης ιστορίας, που έχει τις ρίζες της στον πόλεμο Λιβύης-Τσαντ της δεκαετίας του 1980. Εκείνη την εποχή, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών κυριαρχούνταν από τη διαμάχη για τη Λωρίδα Αούζου και τον ανταγωνισμό για επιρροή στην Τιμπέστι, η οποία ήταν το θέατρο του πολέμου. Αυτή η σύγκρουση σημάδεψε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στην στρατιωτική καριέρα του Χαλίφα Χαφτάρ, του πατέρα του Σαντάμ: τη σύλληψή του το 1987 από τις δυνάμεις του Τσαντ κατά τη διάρκεια της Μάχης του Ουάντι Ντούμ. Αυτό το επεισόδιο σηματοδότησε την οριστική ρήξη με τον Μουαμάρ Καντάφι και συνέβαλε στην επακόλουθη αποξένωση του Χαφτάρ από το καθεστώς, αλλά παρέμεινε χαραγμένη στη συλλογική μνήμη και των δύο πλευρών ως σύμβολο μιας αντιπαλότητας που δεν έχει ποτέ επιλυθεί πλήρως.
Μετά την πτώση του Καντάφι το 2011, οι σχέσεις μεταξύ Λιβύης και Τσαντ αντιστράφηκαν. Οι περιοχές της νότιας Λιβύης μετατράπηκαν σε βάσεις για διάφορες ομάδες ανταρτών του Τσαντ, οι οποίες βρήκαν στο θεσμικό κενό της Λιβύης πρόσφορο έδαφος για να εγκατασταθούν, να οπλιστούν και να οργανωθούν. Κάποιες ενήργησαν ως μισθοφορικές πολιτοφυλακές, άλλες εκμεταλλεύτηκαν το χάος για να εδραιώσουν τις υλικοτεχνικές τους βάσεις ενόψει της επιστροφής τους στο Τσαντ. Η πιο σοβαρή συνέπεια αυτής της δυναμικής συνέβη τον Απρίλιο του 2021, όταν ο Πρόεδρος του Τσαντ Ιντρίς Ντεμπί σκοτώθηκε στο βόρειο μέτωπο κατά τη διάρκεια σύγκρουσης με μέλη του FACT, ενός επαναστατικού κινήματος που είχε υποστήριξη και βάσεις στη Λιβύη για χρόνια. Το περιστατικό διατάραξε την ισορροπία δυνάμεων στην Ντζαμένα, επιταχύνοντας τη μεταβίβαση της εξουσίας στον γιο του, Μαχαμάτ Ντεμπί και τονίζοντας πώς το χάος της Λιβύης συνεχίζει να αντηχεί σε όλο το Σαχέλ.
Σε αυτό το πλαίσιο, η πρωτοβουλία που ανακοίνωσε ο LNA αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια ανάκτησης του ελέγχου της ζώνης της ερήμου και επίδειξης στους ομολόγους του από το Τσαντ της προθυμίας του να ανακόψει τις κινήσεις των ανταρτών.
Η ανακοίνωση της νέας κοινής δύναμης έρχεται σε μια περίοδο σοβαρής αστάθειας στο Σουδάν, ειδικά στο Νταρφούρ, όπου η σύγκρουση μεταξύ του τακτικού στρατού και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) έχει λάβει καταστροφικές διαστάσεις. Οι RSF -οι άμεσοι απόγονοι των πολιτοφυλακών Janjaweed, των εθνοτικών Αράβων «δαιμόνων πάνω σε άλογα» που προχώρησαν σε εθνοτική βία στις αρχές της δεκαετίας του 2000 και κατηγορούνται για εγκλήματα σε φυλές, στοχευμένες σφαγές και επιχειρήσεις εθνοκάθαρσης σε διάφορα μέρη της περιοχής. Σε αυτό προστίθεται μια εξαιρετικά αδιαφανής περιφερειακή εικόνα: οι RSF απολαμβάνουν υλική υποστήριξη από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και, σύμφωνα με πολλά ευρήματα της OSINT, έχουν επωφεληθεί με την πάροδο του χρόνου από την υλικοτεχνική διευκόλυνση μέσω του ανατολικού Λιβυκού εδάφους. Οι πτήσεις που διέρχονται από την περιοχή Kufra και η ροή καυσίμων από την Κυρηναϊκή αποτελούν μέρος αυτού που οι αναλυτές ονομάζουν στρατηγικό διάδρομο που συνδέει τη Λιβύη και το Σουδάν, κατά μήκος του οποίου ρέουν όπλα, χρήματα και χρυσός, καθιστώντας τα νότια σύνορα της Λιβύης ένα κρίσιμο κόμβο στο ευρύτερο θέατρο του Σαχέλ.
Τα διάτρητα σύνορα μεταξύ Σουδάν, Τσαντ και Λιβύης καθιστούν την κατάσταση ιδιαίτερα ευαίσθητη, αυξάνοντας την πίεση σε όλους τους εμπλεκόμενους να αποκαταστήσουν έστω και λίγο τον έλεγχο της ερήμου. Για αυτούς τους λόγους, η δημιουργία της κοινής δύναμης δεν φαίνεται απλώς μια τακτική συμφωνία, αλλά μια προσπάθεια περιορισμού μιας διάτρητης περιφέρειας, που τα τελευταία χρόνια ευνοεί όχι μόνο την εμπορία ανθρώπων και τις πολιτοφυλακές, αλλά και την κυκλοφορία μεταναστών και ξένων ένοπλων ομάδων σε ένα εδαφικό τόξο που εκτείνεται από το Φεζάν έως το Τιμπέστι, μέχρι τις δυτικές περιοχές του Σουδάν. Η επίσκεψη του Σαντάμ Χαφτάρ σε συνοριακά περάσματα και τοπικές κοινότητες τις τελευταίες εβδομάδες αποτελεί μέρος αυτής της ευρύτερης προσπάθειας: να παρουσιαστεί ο LNA ως εγγυητής της ασφάλειας σε μια περιοχή που, από την πτώση του παλαιού καθεστώτος, έχει σχεδόν εξ ολοκλήρου αφεθεί στη λογική της βίας και των ενδεχόμενων συμμαχιών.
Σχόλιο CosmoStatus
Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης που ελέγχεται και υποστηρίζεται από την Τουρκία, δεν έχει ουσιαστική εξουσία στην Λιβύη, παρά μόνο στις περιοχές γύρω από αυτήν. Το μεγαλύτερο μέρος της Λιβύης ελέγχεται από τον LNA και την οικογένεια Χαφτάρ, που εδρεύει στην Βεγγάζη. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη η δημιουργία και διατήρηση άριστων σχέσεων κυρίως με την οικογένεια Χαφτάρ, με κάθε (οικονομικό) κόστος.
Αναπαραγωγή του άρθρου μπορεί να γίνει μόνο με ευδιάκριτη αναφορά στην πηγή CosmoStatus και χρήση live link
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου