Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ως Εποχή της Πληροφορίας ή Ψηφιακή Εποχή. Διακριτικό της στοιχείο συνιστά η ευρεία υιοθέτηση και ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στην καθημερινή ζωή, μεταμορφώνοντας τον τρόπο δημιουργίας, πρόσβασης και χρήσης των πληροφοριών.
Της Κατερίνας Φωτιάδου**
Η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή πληροφορία, η οποία διευκολύνεται από την ανάπτυξη των ψηφιακών υπολογιστών και του Διαδικτύου, ενώ έχει επηρεάσει βαθιά τους οργανισμούς, τις οικονομίες και τις κοινωνίες, επιτρέποντας νέες μορφές επικοινωνίας, εμπορίου και διάδοσης πληροφοριών. Έχει επίσης οδηγήσει στην παραγωγή ψηφιακών αγαθών και υπηρεσιών, όπως το ηλεκτρονικό βιβλίο, το λογισμικό και οι διαδικτυακές πλατφόρμες, τα οποία έχουν γίνει αναπόσπαστο μέρος των προσωπικών και επαγγελματικών μας δραστηριοτήτων.
Ως εκ τούτου, η τεράστια εξάπλωση και προσβασιμότητα της τεχνολογίας της πληροφορίας έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε, εργαζόμαστε, μαθαίνουμε και διασκεδάζουμε. Αυτό άλλωστε καταδεικνύουν τα κύρια χαρακτηριστικά της, μερικά από τα οποία παραθέτουμε παρακάτω:
· Ψηφιακή Επικοινωνία: Η χρήση του διαδικτύου, των κοινωνικών μέσων και των εφαρμογών για άμεση και σε παγκόσμιο επίπεδο επικοινωνία.
· Τεχνολογική Πρόοδος: Εξέλιξη σε πεδία όπως η τεχνητή νοημοσύνη (AI), το Internet of Things (IoT), δηλαδή συσκευές και συστήματα που θα επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο και η ρομποτική.
· Παγκοσμιοποίηση: Ευκολότερη πρόσβαση σε παγκόσμιες αγορές, πολιτισμούς και πληροφορίες.
· Μεγάλα Δεδομένα (Big Data): Συλλογή, ανάλυση και χρήση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων για την πρόβλεψη τάσεων και τη βελτίωση των υπηρεσιών.
· Κυβερνοασφάλεια: Αυξημένες ανησυχίες για την προστασία των προσωπικών δεδομένων και την ασφάλεια των online συστημάτων.
· Ψηφιακό Χάσμα: Διαφορές στην πρόσβαση στην τεχνολογία και στην ψηφιακή εκπαίδευση μεταξύ διαφορετικών κοινωνικών ομάδων ή περιοχών.
Είναι πρόδηλο λοιπόν ότι η ψηφιακή εποχή έχει προκαλέσει νέες κοινωνικές, οικονομικές και ηθικές προκλήσεις, όπως η διαχείριση της πληροφορίας, η προστασία της ιδιωτικότητας, η επίδραση της τεχνολογίας στις θέσεις εργασίας κ.ά.
Ωστόσο, στην καρδιά αυτής της εποχής, όπου η τεχνολογία και η πληροφορία κυριαρχούν, μια φαινομενικά απλή ερώτηση αντικατοπτρίζει βαθύτερες ανησυχίες για την ανθρώπινη υπόσταση: Είναι ο άνθρωπος η σύγχρονη «πρώτη ύλη», ο σύγχρονος «άνθρακας»;
Αυτή η μεταφορά δεν είναι απλώς ποιητική, αλλά αντικατοπτρίζει μια βαθύτερη αλήθεια για τον ρόλο μας στη σύγχρονη κοινωνία και οικονομία και χρήζει εξέτασης από διάφορες οπτικές γωνίες, τις οποίες θα επιχειρήσουμε να συνοψίσουμε, ώστε να προσεγγιστεί με ορθό τρόπο η κατάσταση που βιώνουμε.
Στο κέντρο της ψηφιακής εποχής, οι άνθρωποι είναι οι δημιουργοί και καταναλωτές της πληροφορίας. Κάθε κλικ, ανάρτηση, σχόλιο και αγορά γίνονται δεδομένα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή γνώσης, την προσαρμογή υπηρεσιών και την ενίσχυση της τεχνητής νοημοσύνης. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, οι άνθρωποι λειτουργούν ως «πρώτη ύλη» για την ψηφιακή οικονομία, παρέχοντας το απαραίτητο υλικό για την ανάπτυξη και την καινοτομία.
Η οικονομία των δεδομένων έχει μετατρέψει τα προσωπικά μας δεδομένα σε ένα από τα πιο πολύτιμα εμπορεύματα. Η προσοχή μας, οι προτιμήσεις μας, ακόμα και οι καθημερινές μας συνήθειες μετατρέπονται σε δεδομένα που έχουν οικονομική αξία. Εταιρείες που εξειδικεύονται στη συλλογή, ανάλυση και εκμετάλλευση αυτών των δεδομένων έχουν αναδειχθεί ως νέοι «εξορύκτες» της ψηφιακής εποχής, όπου οι άνθρωποι είναι το ορυκτό που ανασκάπτουν.
Ωστόσο, αυτή η θέση του ανθρώπου ως «πρώτης ύλης» έχει και τις δικές της ηθικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές προκλήσεις. Η συλλογή και χρήση προσωπικών δεδομένων θέτει ερωτήματα για την προστασία της ιδιωτικότητας, την ελευθερία και την αυτοδιάθεση. Η μετατροπή της ανθρώπινης εμπειρίας σε αριθμούς και αναλύσεις εγκυμονεί κινδύνους που μπορούν να συνοψιστούν στην εκμετάλλευση, αλλοτρίωση και απώλεια της ανθρώπινης αξίας. Αυτή η πραγματικότητα είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητική.
Η ιδέα ότι ο άνθρωπος είναι «πρώτη ύλη» μας προσκαλεί να αναρωτηθούμε για την αξία και τον ρόλο μας σε αυτήν τη νέα εποχή. Ενώ η τεχνολογία προσφέρει ασύλληπτες δυνατότητες για τη βελτίωση της ζωής, της εκπαίδευσης και της επικοινωνίας, είναι επιτακτική η ανάγκη να διατηρήσουμε την ανθρώπινη αξία, την ηθική και την αυθεντικότητα σε μια κοινωνία όπου όλα μπορούν να γίνουν ψηφιακά αναλύσιμα.
Εν κατακλείδι, η θεώρηση του ανθρώπου ως «πρώτης ύλης» της ψηφιακής εποχής είναι μια ισχυρή μεταφορά που μας επιτρέπει να αποκτήσουμε επίγνωση, συνείδηση των επιπτώσεων της τεχνολογίας στην ανθρώπινη ζωή. Έχοντας υπόψιν όλα αυτά, δεν μένει παρά να εργαστούμε για να διασφαλίσουμε ότι η εποχή της πληροφορίας δεν θα μας μετατρέψει μονάχα σε δεδομένα, αλλά θα μας ενδυναμώσει ως άτομα και ως κοινωνία, διατηρώντας την ανθρώπινη αξία και την ιδιωτικότητα στον πυρήνα της αναπόφευκτης τεχνολογικής εξέλιξης. Άλλωστε ο άνθρωπος ως «πρώτη ύλη» είναι αναπόσπαστο μέρος του συστήματος που δημιουργεί και συντηρεί, αλλά και που πρέπει να διέπεται από σεβασμό και προσοχή προς την ίδια την ανθρώπινη φύση και αξία.
** Η Κατερίνα Φωτιάδου είναι εκπαιδευτικός. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακών Διπλωμάτων Ειδίκευσης και συγγραφέας βιβλίων και επιστημονικών άρθρων για θέματα που άπτονται της εκπαίδευσης. Επίσης, γράφει πρωτότυπα άρθρα για ενημερωτικές ιστοσελίδες, ιστολόγια και περιοδικά. Διετέλεσε Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων και Εκδηλώσεων της Περιφέρειας ΑΜ-Θ.
Αναπαραγωγή του άρθρου μπορεί να γίνει μόνο με ευδιάκριτη αναφορά στην πηγή CosmoStatus και χρήση live link
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου