Την επιθυμία του Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν και της Τουρκίας να αποκτήσει πυρηνικά όπλα φαίνεται πως κατάλαβαν επιτέλους οι Αμερικανοί.
Στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο που ακολουθεί, η εφημερίδα New York Times προσπαθεί να κάνει ευρέως γνωστές τις προσπάθειες απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τουρκία.
Μετάφραση: CosmoStatus
Ένα μήνα πριν ξεκινήσει την κατάληψη των Κουρδικών εδαφών στη Συρία, ο Τούρκος Πρόεδρος είπε πως «δεν μπορεί να ανεχτεί» τους περιορισμούς της Δύσης που τον κρατάνε μακριά από την πυρηνική βόμβα.
Ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει κάτι περισσότερο από τον έλεγχο μια ευρείας λωρίδας της Συρίας παράλληλα με τα σύνορα της χώρας του. Ισχυρίζεται πως θέλει ΤΗΝ Βόμβα.
Τις εβδομάδες πριν δώσει τη διαταγή για την στρατιωτική επιχείρηση στα σύνορα για εκκαθάριση των Κουρδικών περιοχών, ο Ερντογάν δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες του. «Κάποιες χώρες έχουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές» είπε σε συνεδρίαση του κόμματός του τον Σεπτέμβριο. Αλλά η Δύση επιμένει «δεν μπορούμε να τα αποκτήσουμε» είπε. «Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ» πρόσθεσε.
Για τις πυρηνικές φιλοδοξίες γράφουμε στο CosmoStatus από το 2015.
Διαβάστε σχετικά ΕΔΩ, ΕΔΩ, ΕΔΩ και ΕΔΩ.
Με την Τουρκία να βρίσκεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, έπαιξε και κέρδισε το στοίχημα να μπορέσει να πραγματοποιήσει την στρατιωτική επιχείρηση εντός Συρίας χωρίς συνέπειες, οι απειλές του Ερντογάν περνάνε σε νέο επίπεδο.
Εάν οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αποτρέψουν τον Τούρκο ηγέτη από το να τα βάλει με τους Κούρδους συμμάχους τους, πως θα τον αποτρέψουν να χτίσει ένα πυρηνικό όπλο ή να ακολουθήσει το Ιράν στην απόκτηση τεχνολογίας για να το κάνει;
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ερντογάν μίλησε για το σπάσιμο των περιορισμών στις χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Κανείς όμως δεν είναι σίγουρος για τις προθέσεις του.
Ο Τούρκος μονάρχης είναι ειδικός στο να διατηρεί τους συμμάχους του και τους εχθρούς του εκτός ισορροπίας, όπως ανακάλυψε τις προηγούμενες δύο εβδομάδες ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
«Οι Τούρκοι λένε εδώ και χρόνια πως θα ακολουθήσουν τις πρακτικές του Ιράν» λέει ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας John J. Hamre, που πλέον διευθύνει το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον. «Αλλά αυτή τη φορά είναι διαφορετικά. Ο Ερντογάν διευκόλυνε την αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή» τονίζει ο Hamre και προσθέτει πως «ίσως, όπως οι Ιρανοί, θέλει να δείξει πως είναι ένα βήμα πριν την απόκτηση του πυρηνικού όπλου ανά πάσα στιγμή».
Εάν είναι έτσι, βρίσκεται στο δρόμο, με ένα πρόγραμμα πιο εξελιγμένο από αυτό της Σαουδικής Αραβίας, αλλά λιγότερο ικανό από του Ιράν. Οι ειδικοί πιστεύουν πως ο Ερντογάν θα μπορούσε να φτιάξει ένα πυρηνικό όπλα με απόλυτη μυστικότητα. Και κάθε δημόσια κίνηση για να αποκτήσει ένα, θα δημιουργεί νέα κρίση. Η χώρα του θα γίνει η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ που θα σπάσει τη συνθήκη και από μόνη της θα εξοπλιστεί με το απόλυτο όπλο.
Ήδη η Τουρκία έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα κατασκευής της βόμβας: αποθέματα ουρανίου και ερευνητικοί αντιδραστήρες, καθώς επίσης και μυστικούς δεσμούς με τον γνωστό έμπορο όπλων στη μαύρη αγορά, τον Πακιστανό Abdul Qadeer Khan.
Η Τουρκία επίσης χτίζει τον πρώτο της πυρηνικό αντιδραστήρα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη βοήθεια της Ρωσίας. Αυτό θα πρέπει να προκαλέσει ανησυχία, καθώς ο Ερντογάν δεν έχει πει πως θα διαχειριστεί τα πυρηνικά απόβλητα, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα πυρηνικό όπλα. Διαβάστε σχετικά ΕΔΩ.
Επίσης, η Ρωσία είναι αυτή που έχτισε και τον Ιρανικό αντιδραστήρα Bushehr.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να αποκτήσει η Τουρκία πυρηνικά όπλα, εκτός και αν ο Ερντογάν αγόρασε ήδη ένα. Το ρίσκο όμως για τον Ερντογάν είναι σημαντικό.
«Ο Ερντογάν απευθύνεται στο αντιαμερικανικό κοινό στο εσωτερικό του με την πυρηνική ρητορική του, αλλά είναι μάλλον απίθανο να επιχειρήσει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα» υποστηρίζει η Jessica C. Varnum, ειδική για την Τουρκία στο Κέντρο Middlebury’s James Martin για τις σπουδές στην μη διάδοση των πυρηνικών στο Monterey της Καλιφόρνια.
«Θα υπάρξει τεράστιο οικονομικό κόστος και κόστος στη φήμη της Τουρκίας, που θα πλήγωνε τις τσέπες των ψηφοφόρων του Ερντογάν. Ακόμη και για τον Ερντογάν αυτό είναι υπερβολικό» πρόσθεσε η Varnum.
Υπάρχει ακόμη ένα στοιχείο στο ασαφές ατομικό κοκτέιλ: η παρουσία περίπου 50 Αμερικανικών πυρηνικών όπλων, που είναι αποθηκευμένα σε Τουρκικό έδαφος. Οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ ανοιχτά παραδεχτεί την ύπαρξή τους, μέχρι την Τετάρτη, όταν το έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ερωτηθείς για την ασφάλεια αυτών των όπλων, που κρατούνται σε καταφύγιο που ελέγχεται από τις ΗΠΑ στην βάση του Ιντσιρλίκ, ο Αμερικανός Πρόεδρος είπε πως «είμαστε βέβαιοι και έχουμε μια εξαιρετική αεροπορική βάση εκεί, μια πολύ ισχυρή βάση».
Αλλά κανείς δεν είναι τόσο βέβαιος, επειδή η βάση ανήκει στην Τουρκία. Εάν οι σχέσεις με την Τουρκία διαταραχτούν, η πρόσβαση των Αμερικανών στη βάση δεν είναι σίγουρη.
Η Τουρκία αποτελεί βάση Αμερικανικών όπλων για περισσότερο από 60 χρόνια. Αρχικά, είχαν αποτρεπτικό σκοπό προς τη Σοβιετική Ένωση. Αποτέλεσαν δε μέρος της διαπραγμάτευσης της κρίσης του 1962 για την Κούβα. Τότε, ο Πρόεδρος Κέννεντι είχε συμφωνήσει μυστικά να αποσύρει τους πυραύλους από την Τουρκία σε αντάλλαγμα να κάνει το ίδιο και η Μόσχα με τους πυραύλους της Κούβας.
Αλλά τα τακτικά όπλα παρέμειναν. Κατά τη διάρκεια των ετών, Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν ανησυχίες για τα όπλα, που πλέον δεν έχουν στρατηγική αξία προς τη Ρωσία. Όμως, τα όπλα αυτά αποτελούν μέρος της στρατηγικής του ΝΑΤΟ να κάνει τους περιφερειακούς παίκτες να αισθάνονται ασφαλείς ώστε να μην προσπαθούν να αποκτήσουν δικά τους πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους, όταν ο Ερντογάν επιβίωσε από την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, η κυβέρνηση Ομπάμα ετοίμασε ένα εκτεταμένο σχέδιο ανάγκης για την μεταφορά των όπλων από το Ιντσιρλίκ. Αλλά το σχέδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οι λόγοι ήταν δύο: επιχειρησιακοί για το ΝΑΤΟ, ενώ υπήρχαν φόβοι πως θα δινόταν η δικαιολογία στον Ερντογάν να φτιάξει δικά του πυρηνικά όπλα.
Από το 1979 η Τουρκία άρχισε να λειτουργεί μερικούς μικρούς ερευνητικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες και από το 1986 έφτιαξε καύσιμο αντιδραστήρων σε πιλοτικό εργοστάσιο στην Κωνσταντινούπολη. Το συγκρότημα της Κωνσταντινούπολης διαχειρίζεται επίσης τα αναλωμένα καύσιμα και τα ιδιαίτερα ραδιενεργά απόβλητά τους.
«Δημιουργούν πυρηνική ειδίκευση» λέει ο Olli Heinonen, πρώην επικεφαλής επιθεωρητής της Διεθνούς Ατομικής Επιτροπής. «Πρόκειται για υλικά πρώτης ποιότητος».
Ο Heinonen προσθέτει πως η Άγκυρα ίσως βρεθεί στο κατώφλι της επιλογής απόκτησης της βόμβας το πολύ σε 4 ή 5 χρόνια, εάν υπάρχει σημαντική βοήθεια από το εξωτερικό. Ο ίδιος τόνισε πως πλέον η Μόσχα παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στα Τουρκικά πυρηνικά προγράμματα.
Το Τουρκικό πυρηνικό πρόγραμμα έχει λάβει την σήμανση ως πολιτικό, που έχει σκοπό να δημιουργήσει ηλεκτρική ενέργεια.
Η Ρωσία συμφώνησε να χτίσει στην Τουρκία 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες, αλλά το έργο έχει σημαντικές καθυστερήσεις. Ο πρώτος αντιδραστήρας σχεδιάζεται πλέον να τεθεί σε λειτουργία το 2023.
Η μεγάλη ερώτηση είναι στο τι θα γίνει με τα καύσιμα του αντιδραστήρα, μετά την κατανάλωσή τους. Οι ειδικοί συμφωνούν πως το δυσκολότερο πράγμα στη δημιουργία πυρηνικών όπλων δεν είναι τα σχέδια ή η κατασκευή τους, αλλά η απόκτηση πυρηνικού καυσίμου. Πολύ συχνά η δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας αποτελεί το τέχνασμα για την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων και τη δημιουργία λαθραίων (παράνομων) πυρηνικών όπλων.
Η Τουρκία διαθέτει αποθέματα ουρανίου, το απαραίτητο υλικό. Κατά τη διάρκεια των χρόνων έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην απόκτηση γνώσεων χειρισμού του, ώστε να το επεξεργαστεί και να το μετατρέψει σε πλουτώνιο. Αυτά είναι τα δύο κύρια υλικά για τη δημιουργία πυρηνικής βόμβας. Μια σημαντική αναφορά του 2012 από το Carnegie Endowment for International Peace υποστηρίζει πως η Τουρκία έχει αφήσει ανοιχτή την πιθανότητα πυρηνικών επιλογών.
Ο Hans Rühle, επικεφαλής σχεδιασμού του Γερμανικού Υπουργείου Άμυνας από το 1982 ως το 1988, το 2015 εξέδωσε μία αναφορά στην οποία λέει ότι «οι Δυτικές μυστικές υπηρεσίες συμφωνούν πως η Τουρκία εργάζεται σε σχέδια πυρηνικών όπλων και τον τρόπο εκτόξευσή τους»
Σε μελέτη του 2017, το Ινστιτούτο Επιστημών και Διεθνούς Ασφάλειας από την Ουάσιγκτον, που μελετά τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, κατέληξε στο ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να εδραιώσει την κυριαρχία με και να μεγαλώσει το κύρος της Τουρκίας «μέσω της απόκτησης πυρηνικών όπλων και τεχνολογιών».
Σε απάντηση προς τον Γερμανικό ισχυρισμό και σε άλλες παρόμοιες εκτιμήσεις, η Τουρκία έχει επανειλημμένα αρνηθεί τη μυστική προσπάθεια απόκτησης πυρηνικών όπλων, με το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών να σημειώνει ότι η Τουρκία είναι «μέρος του συλλογικού αμυντικού συστήματος του ΝΑΤΟ».
Οι πρόσφατες δηλώσει του Ερντογάν δεν περιείχαν πουθενά το ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα εκφράστηκε η μακρόχρονη διαφωνία στην απαγόρευση απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τουρκία.
Η Τουρκία έχει δικαιολογήσει πολλές φορές τις προσπάθειές της να αποκτήσει πυρηνική τεχνολογία εμπλουτισμού ουρανίου και επεξεργασίας των αποβλήτων, για ειρηνικούς σκοπούς. Κάνει ακριβώς το ίδιο με το Ιράν, το οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί να εγκαταλείψει τα πυρηνικά του σχέδια.
Οι ικανότητες της Τουρκίας στην επεξεργασία ουρανίου τονίστηκαν τη δεκαετία του 2000, όταν αποκαλύφθηκε πως η χώρα αποτελούσε κόμβο για τον Πακιστανό μαυραγορίτη όπλων Abdul Qadeer Khan, που θεωρείται ο δημιουργός του Πακιστανικού πυρηνικού οπλοστασίου. Πρόκειται για έναν αδίστακτο επιστήμονα, που κατάφερε να διοργανώσει το μεγαλύτερο παράνομο δίκτυο διάδοσης πυρηνικής τεχνολογίας στην παγκόσμια ιστορία, καθώς πούλησε βασικό εξοπλισμό και σχέδια στο Ιράν, τη Λιβύη και τη Βόρεια Κορέα.
Τα πιο σημαντικά μηχανήματα ήταν οι φυγοκεντριτές. Τα μηχανήματα αυτά κινούνται κυκλικά και υπερηχητικά για να καθαρίσουν το ουράνιο. Οι κυβερνήσεις των χωρών που διαθέτουν τέτοια μηχανήματα, συνήθως τα χαρακτηρίζουν απόρρητα. Το αποτέλεσμα της φυγοκέντρισης, συνήθως εξαρτάται από το ποσοστό του εμπλουτισμού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αναλόγως, είτε σε πυρηνικά εργοστάσια είτε σε πυρηνικές βόμβες.
Σύμφωνα με το βιβλίο «πυρηνική μαύρη αγορά», από το θινκ τανκ του Λονδίνου International Institute for Strategic Studies, για το δίκτυο του Πακιστανού Khan, διάφορες εταιρείες στην Τουρκία βοήθησαν στο συγκεκαλυμμένο πρόγραμμα με εισαγωγή υλικών από την Ευρώπη, κατασκευάζοντας τμήματα φυγοκεντριτών και στέλνοντάς τα στους πελάτες τους.
Το αίνιγμα μέχρι σήμερα είναι το εάν το δίκτυο του Khan βρήκε τέταρτο πελάτη για τα προϊόντα του. Ο Δρ Rühle, Γερμανός πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας, είπε πως οι μυστικές υπηρεσίες πιστεύουν πως η Τουρκία μπορεί να έχει στην κατοχή της ένα σημαντικό αριθμό φυγοεντριτών άγνωστης προέλευσης. Η ιδέα πως η Τουρκία αποτελεί τον τέταρτο πελάτη, δεν αποτελεί προϊόν φαντασίας. Αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οι αποδείξεις πως κάτι τέτοιο συμβαίνει.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως κατά την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος η Τουρκία βρήκε έναν σύμμαχο: την Ρωσία. Τον Απρίλιο του 2018, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ταξίδεψε στην Τουρκία για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκουγιου, αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μέρος του κινήτρου για τη Ρωσία είναι το οικονομικό. Η κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων αποτελεί σημαντικό μέρος των εξαγωγικών κερδών της Ρωσίας. Αλλά εξυπηρετεί και έναν άλλο σκοπό: η πώληση των S-400 στην Τουρκία από τη Ρωσία, παρά τις Αμερικανικές αντιρρήσεις και η κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου από τη Ρωσία σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, καθιστά την Τουρκία εξαρτώμενη από την Ρωσική τεχνολογία.
Αναπαραγωγή του άρθρου μπορεί να γίνει μόνο με ευδιάκριτη αναφορά στην πηγή CosmoStatus και χρήση live link για το άρθρο.
Στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο που ακολουθεί, η εφημερίδα New York Times προσπαθεί να κάνει ευρέως γνωστές τις προσπάθειες απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τουρκία.
Μετάφραση: CosmoStatus
Ένα μήνα πριν ξεκινήσει την κατάληψη των Κουρδικών εδαφών στη Συρία, ο Τούρκος Πρόεδρος είπε πως «δεν μπορεί να ανεχτεί» τους περιορισμούς της Δύσης που τον κρατάνε μακριά από την πυρηνική βόμβα.
Ο Τούρκος Πρόεδρος θέλει κάτι περισσότερο από τον έλεγχο μια ευρείας λωρίδας της Συρίας παράλληλα με τα σύνορα της χώρας του. Ισχυρίζεται πως θέλει ΤΗΝ Βόμβα.
Τις εβδομάδες πριν δώσει τη διαταγή για την στρατιωτική επιχείρηση στα σύνορα για εκκαθάριση των Κουρδικών περιοχών, ο Ερντογάν δεν έκρυψε τις φιλοδοξίες του. «Κάποιες χώρες έχουν πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές» είπε σε συνεδρίαση του κόμματός του τον Σεπτέμβριο. Αλλά η Δύση επιμένει «δεν μπορούμε να τα αποκτήσουμε» είπε. «Αυτό δεν μπορώ να το δεχτώ» πρόσθεσε.
Για τις πυρηνικές φιλοδοξίες γράφουμε στο CosmoStatus από το 2015.
Διαβάστε σχετικά ΕΔΩ, ΕΔΩ, ΕΔΩ και ΕΔΩ.
Με την Τουρκία να βρίσκεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ, έπαιξε και κέρδισε το στοίχημα να μπορέσει να πραγματοποιήσει την στρατιωτική επιχείρηση εντός Συρίας χωρίς συνέπειες, οι απειλές του Ερντογάν περνάνε σε νέο επίπεδο.
Εάν οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αποτρέψουν τον Τούρκο ηγέτη από το να τα βάλει με τους Κούρδους συμμάχους τους, πως θα τον αποτρέψουν να χτίσει ένα πυρηνικό όπλο ή να ακολουθήσει το Ιράν στην απόκτηση τεχνολογίας για να το κάνει;
Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Ερντογάν μίλησε για το σπάσιμο των περιορισμών στις χώρες που έχουν υπογράψει τη συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Κανείς όμως δεν είναι σίγουρος για τις προθέσεις του.
Ο Τούρκος μονάρχης είναι ειδικός στο να διατηρεί τους συμμάχους του και τους εχθρούς του εκτός ισορροπίας, όπως ανακάλυψε τις προηγούμενες δύο εβδομάδες ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
«Οι Τούρκοι λένε εδώ και χρόνια πως θα ακολουθήσουν τις πρακτικές του Ιράν» λέει ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας John J. Hamre, που πλέον διευθύνει το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών στην Ουάσιγκτον. «Αλλά αυτή τη φορά είναι διαφορετικά. Ο Ερντογάν διευκόλυνε την αποχώρηση των ΗΠΑ από την περιοχή» τονίζει ο Hamre και προσθέτει πως «ίσως, όπως οι Ιρανοί, θέλει να δείξει πως είναι ένα βήμα πριν την απόκτηση του πυρηνικού όπλου ανά πάσα στιγμή».
Εάν είναι έτσι, βρίσκεται στο δρόμο, με ένα πρόγραμμα πιο εξελιγμένο από αυτό της Σαουδικής Αραβίας, αλλά λιγότερο ικανό από του Ιράν. Οι ειδικοί πιστεύουν πως ο Ερντογάν θα μπορούσε να φτιάξει ένα πυρηνικό όπλα με απόλυτη μυστικότητα. Και κάθε δημόσια κίνηση για να αποκτήσει ένα, θα δημιουργεί νέα κρίση. Η χώρα του θα γίνει η πρώτη χώρα του ΝΑΤΟ που θα σπάσει τη συνθήκη και από μόνη της θα εξοπλιστεί με το απόλυτο όπλο.
Ήδη η Τουρκία έχει δημιουργήσει το πρόγραμμα κατασκευής της βόμβας: αποθέματα ουρανίου και ερευνητικοί αντιδραστήρες, καθώς επίσης και μυστικούς δεσμούς με τον γνωστό έμπορο όπλων στη μαύρη αγορά, τον Πακιστανό Abdul Qadeer Khan.
Η Τουρκία επίσης χτίζει τον πρώτο της πυρηνικό αντιδραστήρα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με τη βοήθεια της Ρωσίας. Αυτό θα πρέπει να προκαλέσει ανησυχία, καθώς ο Ερντογάν δεν έχει πει πως θα διαχειριστεί τα πυρηνικά απόβλητα, που θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν ένα πυρηνικό όπλα. Διαβάστε σχετικά ΕΔΩ.
Επίσης, η Ρωσία είναι αυτή που έχτισε και τον Ιρανικό αντιδραστήρα Bushehr.
Οι ειδικοί υποστηρίζουν πως θα χρειαστούν αρκετά χρόνια για να αποκτήσει η Τουρκία πυρηνικά όπλα, εκτός και αν ο Ερντογάν αγόρασε ήδη ένα. Το ρίσκο όμως για τον Ερντογάν είναι σημαντικό.
«Ο Ερντογάν απευθύνεται στο αντιαμερικανικό κοινό στο εσωτερικό του με την πυρηνική ρητορική του, αλλά είναι μάλλον απίθανο να επιχειρήσει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα» υποστηρίζει η Jessica C. Varnum, ειδική για την Τουρκία στο Κέντρο Middlebury’s James Martin για τις σπουδές στην μη διάδοση των πυρηνικών στο Monterey της Καλιφόρνια.
«Θα υπάρξει τεράστιο οικονομικό κόστος και κόστος στη φήμη της Τουρκίας, που θα πλήγωνε τις τσέπες των ψηφοφόρων του Ερντογάν. Ακόμη και για τον Ερντογάν αυτό είναι υπερβολικό» πρόσθεσε η Varnum.
Υπάρχει ακόμη ένα στοιχείο στο ασαφές ατομικό κοκτέιλ: η παρουσία περίπου 50 Αμερικανικών πυρηνικών όπλων, που είναι αποθηκευμένα σε Τουρκικό έδαφος. Οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ ανοιχτά παραδεχτεί την ύπαρξή τους, μέχρι την Τετάρτη, όταν το έκανε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ερωτηθείς για την ασφάλεια αυτών των όπλων, που κρατούνται σε καταφύγιο που ελέγχεται από τις ΗΠΑ στην βάση του Ιντσιρλίκ, ο Αμερικανός Πρόεδρος είπε πως «είμαστε βέβαιοι και έχουμε μια εξαιρετική αεροπορική βάση εκεί, μια πολύ ισχυρή βάση».
Αλλά κανείς δεν είναι τόσο βέβαιος, επειδή η βάση ανήκει στην Τουρκία. Εάν οι σχέσεις με την Τουρκία διαταραχτούν, η πρόσβαση των Αμερικανών στη βάση δεν είναι σίγουρη.
Η Τουρκία αποτελεί βάση Αμερικανικών όπλων για περισσότερο από 60 χρόνια. Αρχικά, είχαν αποτρεπτικό σκοπό προς τη Σοβιετική Ένωση. Αποτέλεσαν δε μέρος της διαπραγμάτευσης της κρίσης του 1962 για την Κούβα. Τότε, ο Πρόεδρος Κέννεντι είχε συμφωνήσει μυστικά να αποσύρει τους πυραύλους από την Τουρκία σε αντάλλαγμα να κάνει το ίδιο και η Μόσχα με τους πυραύλους της Κούβας.
Αλλά τα τακτικά όπλα παρέμειναν. Κατά τη διάρκεια των ετών, Αμερικανοί αξιωματούχοι εξέφρασαν ανησυχίες για τα όπλα, που πλέον δεν έχουν στρατηγική αξία προς τη Ρωσία. Όμως, τα όπλα αυτά αποτελούν μέρος της στρατηγικής του ΝΑΤΟ να κάνει τους περιφερειακούς παίκτες να αισθάνονται ασφαλείς ώστε να μην προσπαθούν να αποκτήσουν δικά τους πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους, όταν ο Ερντογάν επιβίωσε από την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος τον Ιούλιο του 2016, η κυβέρνηση Ομπάμα ετοίμασε ένα εκτεταμένο σχέδιο ανάγκης για την μεταφορά των όπλων από το Ιντσιρλίκ. Αλλά το σχέδιο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Οι λόγοι ήταν δύο: επιχειρησιακοί για το ΝΑΤΟ, ενώ υπήρχαν φόβοι πως θα δινόταν η δικαιολογία στον Ερντογάν να φτιάξει δικά του πυρηνικά όπλα.
Από το 1979 η Τουρκία άρχισε να λειτουργεί μερικούς μικρούς ερευνητικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες και από το 1986 έφτιαξε καύσιμο αντιδραστήρων σε πιλοτικό εργοστάσιο στην Κωνσταντινούπολη. Το συγκρότημα της Κωνσταντινούπολης διαχειρίζεται επίσης τα αναλωμένα καύσιμα και τα ιδιαίτερα ραδιενεργά απόβλητά τους.
«Δημιουργούν πυρηνική ειδίκευση» λέει ο Olli Heinonen, πρώην επικεφαλής επιθεωρητής της Διεθνούς Ατομικής Επιτροπής. «Πρόκειται για υλικά πρώτης ποιότητος».
Ο Heinonen προσθέτει πως η Άγκυρα ίσως βρεθεί στο κατώφλι της επιλογής απόκτησης της βόμβας το πολύ σε 4 ή 5 χρόνια, εάν υπάρχει σημαντική βοήθεια από το εξωτερικό. Ο ίδιος τόνισε πως πλέον η Μόσχα παίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στα Τουρκικά πυρηνικά προγράμματα.
Το Τουρκικό πυρηνικό πρόγραμμα έχει λάβει την σήμανση ως πολιτικό, που έχει σκοπό να δημιουργήσει ηλεκτρική ενέργεια.
Η Ρωσία συμφώνησε να χτίσει στην Τουρκία 4 πυρηνικούς αντιδραστήρες, αλλά το έργο έχει σημαντικές καθυστερήσεις. Ο πρώτος αντιδραστήρας σχεδιάζεται πλέον να τεθεί σε λειτουργία το 2023.
Η μεγάλη ερώτηση είναι στο τι θα γίνει με τα καύσιμα του αντιδραστήρα, μετά την κατανάλωσή τους. Οι ειδικοί συμφωνούν πως το δυσκολότερο πράγμα στη δημιουργία πυρηνικών όπλων δεν είναι τα σχέδια ή η κατασκευή τους, αλλά η απόκτηση πυρηνικού καυσίμου. Πολύ συχνά η δημιουργία πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας αποτελεί το τέχνασμα για την παραγωγή πυρηνικών καυσίμων και τη δημιουργία λαθραίων (παράνομων) πυρηνικών όπλων.
Η Τουρκία διαθέτει αποθέματα ουρανίου, το απαραίτητο υλικό. Κατά τη διάρκεια των χρόνων έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην απόκτηση γνώσεων χειρισμού του, ώστε να το επεξεργαστεί και να το μετατρέψει σε πλουτώνιο. Αυτά είναι τα δύο κύρια υλικά για τη δημιουργία πυρηνικής βόμβας. Μια σημαντική αναφορά του 2012 από το Carnegie Endowment for International Peace υποστηρίζει πως η Τουρκία έχει αφήσει ανοιχτή την πιθανότητα πυρηνικών επιλογών.
Ο Hans Rühle, επικεφαλής σχεδιασμού του Γερμανικού Υπουργείου Άμυνας από το 1982 ως το 1988, το 2015 εξέδωσε μία αναφορά στην οποία λέει ότι «οι Δυτικές μυστικές υπηρεσίες συμφωνούν πως η Τουρκία εργάζεται σε σχέδια πυρηνικών όπλων και τον τρόπο εκτόξευσή τους»
Σε μελέτη του 2017, το Ινστιτούτο Επιστημών και Διεθνούς Ασφάλειας από την Ουάσιγκτον, που μελετά τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, κατέληξε στο ότι ο Ερντογάν προσπαθεί να εδραιώσει την κυριαρχία με και να μεγαλώσει το κύρος της Τουρκίας «μέσω της απόκτησης πυρηνικών όπλων και τεχνολογιών».
Σε απάντηση προς τον Γερμανικό ισχυρισμό και σε άλλες παρόμοιες εκτιμήσεις, η Τουρκία έχει επανειλημμένα αρνηθεί τη μυστική προσπάθεια απόκτησης πυρηνικών όπλων, με το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών να σημειώνει ότι η Τουρκία είναι «μέρος του συλλογικού αμυντικού συστήματος του ΝΑΤΟ».
Οι πρόσφατες δηλώσει του Ερντογάν δεν περιείχαν πουθενά το ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα εκφράστηκε η μακρόχρονη διαφωνία στην απαγόρευση απόκτησης πυρηνικών όπλων από την Τουρκία.
Η Τουρκία έχει δικαιολογήσει πολλές φορές τις προσπάθειές της να αποκτήσει πυρηνική τεχνολογία εμπλουτισμού ουρανίου και επεξεργασίας των αποβλήτων, για ειρηνικούς σκοπούς. Κάνει ακριβώς το ίδιο με το Ιράν, το οποίο ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί να εγκαταλείψει τα πυρηνικά του σχέδια.
Οι ικανότητες της Τουρκίας στην επεξεργασία ουρανίου τονίστηκαν τη δεκαετία του 2000, όταν αποκαλύφθηκε πως η χώρα αποτελούσε κόμβο για τον Πακιστανό μαυραγορίτη όπλων Abdul Qadeer Khan, που θεωρείται ο δημιουργός του Πακιστανικού πυρηνικού οπλοστασίου. Πρόκειται για έναν αδίστακτο επιστήμονα, που κατάφερε να διοργανώσει το μεγαλύτερο παράνομο δίκτυο διάδοσης πυρηνικής τεχνολογίας στην παγκόσμια ιστορία, καθώς πούλησε βασικό εξοπλισμό και σχέδια στο Ιράν, τη Λιβύη και τη Βόρεια Κορέα.
Τα πιο σημαντικά μηχανήματα ήταν οι φυγοκεντριτές. Τα μηχανήματα αυτά κινούνται κυκλικά και υπερηχητικά για να καθαρίσουν το ουράνιο. Οι κυβερνήσεις των χωρών που διαθέτουν τέτοια μηχανήματα, συνήθως τα χαρακτηρίζουν απόρρητα. Το αποτέλεσμα της φυγοκέντρισης, συνήθως εξαρτάται από το ποσοστό του εμπλουτισμού και μπορεί να χρησιμοποιηθεί αναλόγως, είτε σε πυρηνικά εργοστάσια είτε σε πυρηνικές βόμβες.
Σύμφωνα με το βιβλίο «πυρηνική μαύρη αγορά», από το θινκ τανκ του Λονδίνου International Institute for Strategic Studies, για το δίκτυο του Πακιστανού Khan, διάφορες εταιρείες στην Τουρκία βοήθησαν στο συγκεκαλυμμένο πρόγραμμα με εισαγωγή υλικών από την Ευρώπη, κατασκευάζοντας τμήματα φυγοκεντριτών και στέλνοντάς τα στους πελάτες τους.
Το αίνιγμα μέχρι σήμερα είναι το εάν το δίκτυο του Khan βρήκε τέταρτο πελάτη για τα προϊόντα του. Ο Δρ Rühle, Γερμανός πρώην αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας, είπε πως οι μυστικές υπηρεσίες πιστεύουν πως η Τουρκία μπορεί να έχει στην κατοχή της ένα σημαντικό αριθμό φυγοεντριτών άγνωστης προέλευσης. Η ιδέα πως η Τουρκία αποτελεί τον τέταρτο πελάτη, δεν αποτελεί προϊόν φαντασίας. Αλλά δεν υπάρχουν ακόμη οι αποδείξεις πως κάτι τέτοιο συμβαίνει.
Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι πως κατά την ανάπτυξη του πυρηνικού της προγράμματος η Τουρκία βρήκε έναν σύμμαχο: την Ρωσία. Τον Απρίλιο του 2018, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ταξίδεψε στην Τουρκία για την έναρξη των εργασιών κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκουγιου, αξίας 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Μέρος του κινήτρου για τη Ρωσία είναι το οικονομικό. Η κατασκευή πυρηνικών εργοστασίων αποτελεί σημαντικό μέρος των εξαγωγικών κερδών της Ρωσίας. Αλλά εξυπηρετεί και έναν άλλο σκοπό: η πώληση των S-400 στην Τουρκία από τη Ρωσία, παρά τις Αμερικανικές αντιρρήσεις και η κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου από τη Ρωσία σε μια χώρα του ΝΑΤΟ, καθιστά την Τουρκία εξαρτώμενη από την Ρωσική τεχνολογία.
Αναπαραγωγή του άρθρου μπορεί να γίνει μόνο με ευδιάκριτη αναφορά στην πηγή CosmoStatus και χρήση live link για το άρθρο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου