Τετάρτη 12 Οκτωβρίου 2022

Τα γεωπολιτικά ναρκοπέδια ενός Τουρκικού κόσμου

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε νέα πνοή στο όραμα της Τουρκίας για έναν τουρκικό κόσμο που εκτείνεται από την Ανατολία έως την επαρχία Σινγιάνγκ στη βορειοδυτική Κίνα.


Συγγραφέας του άρθρου είναι ο Dr. James M. Dorsey και δημοσιεύτηκε στο Modern Diplomacy.
Η μετάφραση έγινε από το CosmoStatus.

«Η Κεντρική Ασία μοιάζει τώρα με τη δεκαετία του 1990, όταν υπήρχε ένας τεράστιος ανταγωνισμός μεταξύ παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων για επιρροή στην πλούσια σε φυσικούς πόρους περιοχή. Η σκιά της Ρωσίας στην περιοχή, σε συνδυασμό με την επιθυμία των κρατών της Κεντρικής Ασίας να αντιμετωπίσουν τη Ρωσία και την Κίνα, βοήθησαν στην περαιτέρω ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και των κρατών της Κεντρικής Ασίας σε θέματα πολιτικής και άμυνας» υποστηρίζει ο μελετητής θεμάτων Ευρασίας Isik Kuscu Bonnenfant.

Η ευκαιρία για την Τουρκία μπορεί να είναι υπαρκτή, αλλά τα γεωπολιτικά ναρκοπέδια την κατακλύζουν. Καταρχάς, η αποδεδειγμένα επιτυχημένη ανάπτυξη από την Τουρκία ενός μαχητικού drone, την καθιστά συμβαλλόμενο μέρος στις συγκρούσεις στην Κεντρική Ασία και de facto συμμετέχουσα στον πόλεμο στον Καύκασο, όπου η Τουρκία ενδιαφέρεται για καλές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και τον προαιώνιο εχθρό της, την Αρμενία.

Η χρήση Τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών Bayraktar TB2 από το Κιργιστάν στις συνοριακές συγκρούσεις του κράτους της Κεντρικής Ασίας με το Τατζικιστάν και από την Ουκρανία εναντίον της Ρωσίας, πυροδότησε αμφισβητήσεις. Ακόμη και πριν από τις τελευταίες συγκρούσεις, το Κιργιστάν επιχείρησε ανεπιτυχώς να καθυστερήσει, αν όχι να εμποδίσει, την πώληση Τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών στο Τατζικιστάν. Τον Απρίλιο, ο Υπουργός Εξωτερικών του Κιργιστάν Jeenbek Kulubaev είπε στη Βουλή ότι η Τουρκία ανταποκρίθηκε στο αίτημα του Κιργιστάν, λέγοντας ότι «ήταν μπίζνες». Έτσι, η Τουρκία και το Τατζικιστάν δεν έχουν ακόμη υπογράψει συμφωνία πώλησης.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ερντογάν, όπως και ο Κινέζος και ο Ρώσος ομόλογός του, δεν κατέβαλαν καμία συντονισμένη προσπάθεια για τον τερματισμό των συνοριακών συγκρούσεων μεταξύ Κιργιστάν και Τατζικιστάν, παρόλο που απείχαν μόλις 320 χιλιόμετρα από το πεδίο της μάχης, όταν συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) τον Σεπτέμβριο. Οι συγκρούσεις ήταν οι σφοδρότερες στην Κεντρική Ασία από το 1991 που διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση.

Η Ουκρανία είναι ένα μεγαλύτερο ναρκοπέδιο για την Τουρκία, όχι μόνο λόγω της πώλησης μη επανδρωμένων αεροσκαφών, αλλά και λόγω των σχεδίων για την κατασκευή μιας Τουρκικής μονάδας κατασκευής drone στην κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα και των Τουρκικών δεσμών με τους Τούρκους της Κριμαίας. Τον Αύγουστο, ο Ερντογάν κάλεσε τη Ρωσία να «επιστρέψει» την Κριμαία στους «νόμιμους ιδιοκτήτες» της. Η Ρωσία έχει προσαρτήσει την Κριμαία από το 2014.

Αναφερόμενος στους Τατάρους της Κριμαίας, ο Ερντογάν είπε στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν: «Αυτοί είναι επίσης οι απόγονοί μας, οι άνθρωποι που ζουν εκεί. Εάν κάνατε αυτό το βήμα προς τα εμπρός, εάν μπορούσατε να μας αφήσετε, θα ανακουφίζατε επίσης τους Τατάρους της Κριμαίας και την Ουκρανία επίσης».

Περιπλέκοντας τις υποθέσεις, ένας συνασπισμός δεκάδων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών του Καυκάσου στην Τουρκία, βοηθά τους Ρώσους που καταφεύγουν στην Τουρκία για να αποφύγουν τη στρατιωτική θητεία μετά την ανακοίνωση επιστράτευσης από τον Πούτιν.

Στην Τουρκία διαβιούν 4 εκατομμύρια Τούρκοι υπήκοοι, των οποίων οι ρίζες προέρχονται από τον Καύκασο. Στο παρελθόν, η Καυκάσια κοινότητα υποστήριξε τους πρόσφυγες από τις Ρωσικές εισβολές στις περιοχές της Γεωργίας όπως η Νότια Οσετία, η Αμπχαζία και η Τσετσενία, καθώς και Κιρκάσιους που διέφυγαν από τον πόλεμο στη Συρία μετά το ξέσπασμα της εμφύλιας διαμάχης το 2011.

Η υποστήριξη προς τους Ρώσους που αρνούνται να πολεμήσουν στην Ουκρανία ήρθε καθώς ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy έκανε έκκληση στους Ρώσους να αντισταθούν στην επιστράτευση του Κρεμλίνου.

Η υποστήριξη, στο πλαίσιο των αντιπολεμικών διαδηλώσεων στην κυρίως μουσουλμανική Ρωσική δημοκρατία του Νταγκεστάν στον βόρειο Καύκασο, δεν πέρασε απαρατήρητη από τους υποστηρικτές του Πούτιν.

Ο Bini Sultan Khamzayev, μέλος του Ρωσικού κοινοβουλίου, κατηγόρησε όσους διαμαρτύρονταν για την επιστράτευση που έκανε ο Πούτιν, ότι ήταν Τούρκοι Kumyuk, τους οποίους κατηγόρησε ότι διεξήγαγαν τζιχάντ εναντίον της Ρωσίας από την εποχή που ήταν Τσάρος ο Μεγάλος Πέτρος. Οι Kumyuk είναι ο μεγαλύτερος Τουρκικός πληθυσμός στον βόρειο Καύκασο. Το να κατηγορείς την Τουρκία για αντικινητοποίηση και αισθήματα κατά του Πούτιν στον Καύκασο, είναι κάτι περισσότερο από βολικό, βρίσκεις τον αποδιοπομπαίο τράγο. Η αναταραχή στην περιοχή οφείλεται στην αντίληψη του Πούτιν για τον Καύκασο ως το μαλακό υπογάστριο της Ρωσίας.

Η αποτροπή της εξάπλωσης του Ισλαμιστικού αισθήματος
στις μουσουλμανικές περιοχές της Ρωσίας, που άνθισε στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, ήταν ο λόγος για τον οποίο ο Πούτιν παρενέβη στρατιωτικά στη Συρία, ώστε να εξασφαλίσει την επιβίωση του Σύριου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.

«Εάν το καθεστώς του Κρεμλίνου ταλαντευόταν λόγω παραγόντων που προέρχονται από τον πόλεμο της Ουκρανίας, η Ρωσία … θα μπορούσε να γίνει μια ήπια εκδοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας, ανίκανη να ελέγξει τα ιστορικά της εδάφη στον Καύκασο, τη Σιβηρία και την Ανατολική Ασία» υποστηρίζει ο γεωπολιτικός αναλυτής Robert D. Kaplan.

Πέρα από τα δεινά των Τατάρων της Κριμαίας και την εθνοτική υποστήριξη του Καυκάσου για το αντιπολεμικό αίσθημα, οι εξόριστοι Ουιγούροι είναι μια άλλη Τουρκική ομάδα που περιπλέκει το όραμα της Τουρκίας για έναν Τουρκικό κόσμο.

Οι εξόριστοι Ουιγούροι μιλούν ολοένα και εντονότερα κατά της βάναυσης καταστολής της Τουρκικής μειονότητας στην Κινεζική επαρχία Σινγιάνγκ. Η δραστηριότητα των Ουιγούρων είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα για την Τουρκία και την Κίνα λόγω της μακροχρόνιας Τουρκικής υποστήριξης προς τα ξαδέλφια τους και του γεγονότος ότι η Τουρκία φιλοξενεί τη μεγαλύτερη εξόριστη κοινότητα Ουιγούρων στον κόσμο. Η Κίνα δεν ανέχεται καμία ξένη κριτική. Πρόσφατα, η Τουρκία προσπάθησε να φιμώσει τις διαμαρτυρίες των Ουιγούρων, εν μέσω αναφορών για χαλάρωση της καταστολής της μειονότητας στην επαρχία Σινγιάνγκ.

Η Τουρκία κέρδισε διπλωματικούς πόντους την περασμένη εβδομάδα, κανονίζοντας μια άτυπη τριμερή συνάντηση μεταξύ του Προέδρου Ερντογάν, του Προέδρου του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ και του Αρμένιου πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, στο περιθώριο της Ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής στην Πράγα.

Αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση μεταξύ του Ερντογάν και του Πασινιάν. Η Τουρκία που υποστήριξε το Αζρμπαϊτζάν στον πόλεμο του 2020 ενάντια στην Αρμενία και αναζωπύρωσε τις συγκρούσεις τον Σεπτέμβριο, δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με την Αρμενία από τη δεκαετία του 1990.

Οι δύο χώρες, παρά τις διαφορές τους για τον θάνατο 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν διπλωματικές σχέσεις από την αρχή του έτους.

Ακόμα κι έτσι, η Τουρκία θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική στην προσέγγισή της με την Αρμενία για να διασφαλίσει ότι η διπλωματία της θα παραμείνει συγχρονισμένη με το Αζερμπαϊτζάν, τον κύριο σύμμαχό της στον Καύκασο.

Η αυτοπροβολή της Τουρκίας ως προστάτη των Τουρκικών και Μουσουλμανικών συμφερόντων, μπορεί να μην είναι αρκετή για να κοντράρει την Κινεζική διείσδυση στην Κεντρική Ασία, ακόμη κι αν πρόκειται να επωφεληθεί από την προσπάθεια για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού ευρασιατικού διαδρόμου μεταφορών από την Κίνα στην Ευρώπη, που θα παρέκαμπτε τη Ρωσία, διασχίζοντας ανεξάρτητες πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες.

«Η Τουρκία δεν έχει την οικονομική δύναμη να πιέσει την περιοχή όπως κάνει η Κίνα» δηλώνει ο μελετητής Raffaelo Pantucci σε ένα πρόσφατο διαδικτυακό σεμινάριο, παρά το γεγονός ότι διεξάγει έντονο εμπόριο με κράτη της Κεντρικής Ασίας

Η Τουρκία ελπίζει ότι δίνοντας έμφαση στους πολιτιστικούς δεσμούς, θα μπορέσει να ισοφαρίσει την οικονομική της αδυναμία.

Την περασμένη εβδομάδα, η Τουρκία έγινε η πρώτη χώρα εκτός Κεντρικής Ασίας που φιλοξένησε τους Παγκόσμιους Νομαδικούς Αγώνες, έναν διαγωνισμό αφιερωμένο στα Τουρκικά εθνικά αθλήματα. Τους αγώνες άνοιξε ο Ερντογάν, ο γιος του οποίου, Μπιλάλ, είναι επικεφαλής της Παγκόσμιας Συνομοσπονδίας Εθνικών Αθλημάτων.

«Η φιλοξενία αθλητικών οργανισμών αυτής της κλίμακας είναι μια κρίσιμη πτυχή της ήπιας δύναμης… Επικεντρώνεται στην άυλη κληρονομιά που αξίζει να σωθεί» δήλωσε ο αθλητικός οικονομολόγος Sabahattin Devecioglu.

Αναπαραγωγή του άρθρου μπορεί να γίνει μόνο με ευδιάκριτη αναφορά στην πηγή CosmoStatus και χρήση live link

Διαβάστε επίσης:

Βαρυσήμαντη συνέντευξη Σεργκέι Λαβρόφ για Τουρκία - Μεγάλο Τουράν - Κύπρο

Εμβάθυνση των σχέσεων Ρωσίας – Ιράν για να αντιμετωπιστεί η Τουρκική επιρροή στην Κασπία Θάλασσα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου